موقوفات شاخص قزوین برگ زرین دیگری در تاریخ این دیار

موقوفات قزوین برگ زرین دیگری از خیرخواهی و تدین مردمان این دیار دارد که علاوه بر توسعه قزوین در راستای رفع مشکلات مردمان آن بنا نهاده شده است.
به گزارش خبرگزاری فارس از قزوین، وقف سنت حسنه و صدقه جاریه‌ای است که می‌تواند جامعه را در زمینه‌های بسیاری توسعه دهد.قزوین که از دیرباز به عنوان مهد فرهنگ، تمدن و هنر شناخته می‌شود دارای موقوفات بسیاری است که وجود آن‌ها نشان از تدین و خیرخواهی مردمان این دیار را می‌رساند.نیات واقفان قزوینی متفاوت، متناسب با دوره‌های تاریخی و نیازمندی‌های روز جامعه شکل گرفته و در این میان برخی از آن‌ها نیز جزو موقوفات شاخص امروز مطرح هستند.در حال حاضر نیز یکی از نیازهای دیار قزوین، وقف‌هایی متناسب با شرایط و نیازمندی‌های جامعه است که انتظار می‌رود با راهنمایی‌های مشاوران صورت پذیرد و به توسعه این دیار بیش از پیش کمک کند.در این گزارش به معرفی برخی از موقوفات شاخص استان قزوین می‌پردازیم که متن آن در ادامه از نظرتان می‌گذرد.حسینیه موقوفه و میراثی امینی در قزوین یادگاری از عهد عتیقیکی از کم‌نظیرترین خانه‌های اعیانی دوره قاجاریه که اکنون می‌توان آن را با کمترین تغییری در قزوین مشاهده کرد، حسینیه امینی‌هاست.آنچه که امروز از این خانه به جای مانده دارای چهار حیاط و فضاهای مختلف در دو طبقه همکف و زیرزمین است.این خانه در سال 1275 هجری قمری توسط حاج محمدرضا امینی از تجار معتبر و مومن شهر بنا شد که بخشی از آن وقف حسینیه شده است.زیباترین قسمت این خانه که هر ساله پذیرای گردشگران زیادی است، شامل سه تالار آن هم به موازات هم و به صورت شرقی غربی است که توسط ارسی‌های زیبایی به یکدیگر مرتبط می‌شوند.
این تالارها میان دو حیاط شمالی و جنوبی واقع شده‌اند که حیاط‌ها از شمال و شرق به بیرون راه دارندتالار میانی بزرگ‌تر از دو تالار دیگر بوده، طول آن 18 متر و عرض آن پنج متر است و دو تالار شمالی و جنوبی نیز هر کدام به طول 10 و عرض پنج متر و در انتهای شرقی و غربی هر یک از این تالارها دو اتاق کوچک قرار دارد.تالار جنوبی با 9 دهنه ارسی به غایت زیبا و شیشه‌های تمام رنگی که خود از شاهکارهای هنری محسوب می‌شود، به چشم‌انداز حیاط جنوبی گشوده می‌شود و سقف آن چنان استادانه آیینه‌کاری و نقاشی شده که چشم هر بیننده‌ای را خیره می‌سازد.تالار میانی دارای طاقچه‌ها و رف‌های کاسه‌ای مزین به آیینه‌کاری و گچبری است که این تالار توسط دو پنج دری به تالار شمالی و جنوبی متصل می‌شود و در نیم دایره بالای پنج دری‌ها برج‌های دوازده‌گانه نقش شده است.سقف این تالار به سه بخش تقسیم شده که بخش میانی دارای تزئینات گچبری توام با آیینه‌کاری بوده و دو قسمت دیگر دارای نقاشی روی چوب می‌باشد که به کمک آیینه گره‌بندی شده است.در وسط تالار بزرگ، چلچراغی (جار) آویخته شده و در دو تالار دیگر در هر یک دو چلچراغ و چهار سه شاخه بلور به دیوار نصب شده است.فرش‌های دست‌بافت تالارها همگی یک‌دست و یک‌تخته و همگی با نقش و طرح‌های اصیل و عتیقه است.در زیر تالارها سردابه، زیر زمین، شربت‌خانه، انبار و دستشویی قرار دارد که از سه سمت به حیاط‌های شمالی و جنوبی مرتبط می‌شود.این بنا همچنین واجد تزئینات نقش برجسته در ازاره‌های سنگی در حیاط شمالی و جنوبی است.
برخی معتقدند حمام تاریخی صفا که در نزدیکی این بنا می‌باشد متعلق به خاندان امین‌ها بوده استحسینیه تقوی‌ها، مجابی‌ها و حسینیه‌های حاج سید ابوتراب ابوترابی در محله حلاجان، حاج سید جمال در خیابان سپه، حاج سید حسین، خیابانی، دیوانخانه، سیاهپوش‌ها و شهیدی‌ها از جمله دیگر حسینیه‌های تاریخی و موقوفی شهر قزوین است.موزه مردم‌شناسی و حمام موقوفی و میراثی قجرحمام قجر یکی از کهن‌ترین و بزرگ‌ترین گرمابه‌های قزوین است که در سال 1057 هجری قمری به وسیله امیر گونه‌خان قاجار قزوینی از سرداران شاه عباس صفوی به دستور شاه ساخته شده و نخست «حمام شاهی» نام داشته است.مساحت حمام حدود 1045 مترمربع است، از سه بخش اصلی سربینه، میاندر و گرمخانه و همچنین از دو قسمت جداگانه زنانه و مردانه تشکیل شده است، در اصلی آن رو به جنوب باز می‌شود و با راه‌پله‌های مارپیچ به سربینه منتهی می‌شود.سربینه بزرگ گرمابه که حوض زیبایی در وسط آن قرار دارد شش شاه‌نشین و طاق‌نما را در پلانی هشت ضلعی با راه‌رویی به گرمخانه پیوند می‌دهد.این اثر تاریخی در سال 79 توسط میراث فرهنگی و گردشگری استان قزوین خریداری و با سرمایه‌گذاری شهرداری قزوین و مدیریت سازمان نوسازی و بهسازی مرمت شد و هم‌اکنون به عنوان موزه مردم‌شناسی در سه بخش اقوام، آداب و رسوم و مشاغل مورد بازدید علاقمندان قرار می‌گیرد.این اثر در تاریخ 11 مرداد 84 به‌ عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.گفتنی است؛ بخشی از این اثر ملی موقوفی می‌باشد.
موقوفات مرحوم مولاوردی‌خانیبزرگ‌ترین موقوفه و بیشترین رقبات در بین موقوفات استان قزوین مربوط به موقوفات مرحوم مولاوردیخانی می‌باشد که آن را در سال 1184 هجری قمری وقف کرده استمعروف‌ترین اراضی وقفی آن مسجد، حوزه علمیه و آب‌انبار مولاوردیخان و املاک واقع در خیابان نواب و بلوار شهید باهنر است.نیت واقف روضه‌خوانی، اطعام و عزاداری حضرت سیدالشهداء (ع)، تلاوت قرآن و ترویج فرهنگ قرآنی، تعمیرات و نگهداری مسجد، مدرسه علمیه مولاوردی‌خان و حق ارحامی است.قنات آخوند نخستین و کهن‌ترین موقوفه کشورنخستین موقوفه کشور متعلق به استان قزوین به نام موقوفه شادروان خدیجه بنت خواجه بدیعا که در قرن پنجم هجری قمری آن را وقف کرده است شامل یک رشته قنات بوده که از اراضی وشتق میان چال در شش کیلومتری شمال غربی قزوین سرچشمه گرفته و پس از عبور از داخل شهر و محله آخوند به باغات عنایت ختم می‌شود که نیت واقف آب‌رسانی دو محله ریگزار و چینی‌بندان است.در استان این موقوفه به نام موقوفه قنات آخوند معروف است که علامه بزرگوار آخوند ملاخلیلا در سده‌های بعد، تعمیراتی در آن انجام داده است.موقوفات خانواده شیخ‌الاسلامیشاخص‌ترین خانواده واقف استان قزوین خانواده شیخ‌الاسلامی است که واقفان آن مسعود، میرزابزرگ، میرزاسلطان مریم‌بیگم و فاطمه خانم شیخ‌الاسلامی هستند که در دوره‌های مختلف تاریخی اقدام به وقف اموال خود کرده‌اند.
از معروف‌ترین اراضی وقفی این خانواده می‌توان به مسجد، مدرسه و حوزه علمیه شیخ‌الاسلام، نیروگاه شهید رجایی و شهر محمودآباد نمونه اشاره کرداغلب نیات واقفان نیز به اطعام، خیرات، کمک به ارحام فقیر، کمک به سادات علوی، تامین شهریه طلاب و روحانیون، ترویج فرهنگ قرآنی و شعائر اسلامی است.موقوفات حاج محمدحسین خزانهارزشمندترین موقوفه استان قزوین به نام مرحوم حاج محمدحسین خزانه شهرت دارد که آن را در سال 1296 هجری قمری وقف کرده است.معروف‌ترین اراضی وقفی آن چهار نیم دانگ از شش دانگ شهر صنعتی البرز و نیت واقف از درآمد حاصل از موقوفه خیرات و مبرات و صدقات و جاریات است.==============گزارش از حسین جعفری==============انتهای پیام/77015/ج/پ3003.